اختلال کودکان (اختلال یادگیری)
توانایی همه افراد در زندگی به اندازهی همدیگر نیست و سطح درک و یادگیری هر کسی با دیگری متفاوت است. بعضی از انسان‌ها در یادگیری یک موضوع خاص مانند ریاضی، فیزیک و … توانمندتر هستند و بعضی دیگر در موضوعاتی مثل ادبیات و … توانایی دارند.
تفاوت در سطح و میزان توانمندی‌ها در میان افراد مختلف بسیار طبیعی است. اما مواردی هم وجود دارد که فرد برخلاف هوش بالای خود، در بخشی از یادگیری‌ها دچار مشکل می‌شود و از درک برخی مسائل و موضوعات ناتوان است.
اختلال یادگیری یکی از انواع اختلالات روانشناختی است که به میزان بیشتری در کودکان دیده می‌شود. در این صورت می‌بینیم که یک کودک، اگرچه نسبت به همسالان خود از هوش بیشتری برخوردار است اما در بخش‌های گوناگون یادگیری مشکل دارد و نمی‌تواند آنطور که دیگران می‌آموزند، روند یادگیری را طی کند.
اختلال یادگیری یا ناتوانی یادگیری طیف وسیعی از مشکلات است که منجر می‌شود یادگیری برخی مهارت‌ها برای کودک دشوارتر شود. اختلالات یادگیری می‌تواند بر توانایی خواندن، نوشتن، محاسبه کردن، مهارت‌های اجتماعی و … تأثیر بگذارد. آشنایی با علائم اختلالات یادگیری در کودکان و شناسایی زودهنگام این اختلالات، نقش کلیدی در درمان آنها دارد.
این اختلال،اختلالی عصب زیست شناختی است که از یک مشکل جدی در خواندن، حساب کردن و یا کلمه‌بند‌ی نوشتن به وجود می‌آید …
یادگیری برخی مهارت‌های خاص برای افراد مبتلا به اختلالات یادگیری (Learning Disabilities) دشوارتر است. اختلال یادگیری از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند شامل مواردی مثل دشواری در یادگیری مهارت‌های تازه، برقراری ارتباط، حساب‌وکتاب مالی، خواندن، نوشتن و مراقب از خود باشد. اختلال یادگیری می‌تواند از بدو تولد وجود داشته باشد یا در اثر تصادف یا ابتلا به بیماری در کودکی ایجاد شود.
اختلال یادگیری با چه علائمی خود را نشان می دهد؟
عارضه اختلال یادگیری در سنین مختلف با نشانه‌های متفاوتی همراه است. در وهله اول تشخیص بیماری به عهده والدین است؛ اما تشخیص نهایی باید توسط روانشناس انجام شود. به طور کلی می‌توان علائم اولیه این اختلال را به صورت زیر خلاصه کرد:
علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری
- مشکل در یادگیری الفبا، اعداد، اشکال، رنگ‌ها و … )در حالیکه گروه همسالان کودک به
- راحتی قادر به یادگیری و تشخیص آن هستند(
- مشکل در استفاده از مداد، ماژیک، قیچی و یا ناتوانی در رنگ‌آمیزی درون خطوط
- عدم توانایی در بستن دکمه‌ها، زیپ، بند کفش‌ها و …
- مشکلات مرتبط با تلفظ یا هجی کردن کلمات
- ناتوانی در به کار بردن ریتم و قافیه
- عدم توانمندی در کاربرد و یافتن کلمات مناسب
- عدم توانایی برای برقراری ارتباط میان صداها و کلمات
- مشکل در یادگیری و فهم مباحث پایه‌ای ریاضی
- گیج شدن در هنگام خواندن کلمات ساده
- مشکل در ترکیب صداها برای ساخت کلمات
- کند بودن در یادگیری مهارت‌های جدید
- عدم توانمندی در املای صحیح و اشتباه‌های روتین و همیشگی
- مشکل در بحث‌های جمعی و اظهار نظر با صدای بلند
- عدم توانایی در درک مطالب ریاضی و یادگیری آنها
- عدم علاقه به فعالیت‌هایی مانند خواندن و نوشتن و اجتناب از خواندن با صدای بلند
عوامل یا علت‌های بروز اختلال یادگیری
مکانیسم بسیاری از اختلالات یادگیری هنوز به طورکامل شناسایی نشده است؛ اما به‌نظر می‌رسد عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی در ایجاد این اختلالات نقش دارند.
- سابقه خانوادگی و ژنتیک: وجود سابقه‌ی اختلال یادگیری در خانواده، خطر ابتلا به اختلال یادگیری را افزایش می‌دهد.
- خطرات طی دوران جنینی: مواجهه‌ی جنین با الکل و مواد، زایمان زودرس و وزن بسیار پایین هنگام تولد با اختلالات یادگیری مرتبط‌اند.
- آسیب‌های روانی: آسیب‌های روانی یا قرار گرفتن در معرض سوءاستفاده در اوایل کودکی، ممکن است بر رشد مغز تأثیر گذارد و خطر ابتلا به اختلاات یادگیری را افزایش دهد.
- آسیب‌های جسمی: آسیب به سر یا عفونت‌های سیستم عصبی ممکن است در بروز اختلال‌های یادگیری نقش داشته باشد.
- آلودگی‌های محیطی: قرارگیری در معرض سطوح بالایی از سموم مانند سرب می‌تواند منجربه افزایش خطر ابتلا به اختلال‌های یادگیری شود.
معرفی انواع اختلالات یادگیری رایج
در قسمت اختلال یادگیری چیست، به طور کلی در مورد همه انواع این اختلالات صحبت کردیم. در این بخش سعی داریم تا به طور جزئی‌تر در مورد انواع اختلال LD صحبت کنیم.
۱. نارسا خوانی
اختلال در خواندن که با نارساخوانی نیز شناخته می‌شود، از مهم‌ترین انواع اختلالات یادگیری است. مشکلات اساسی خواندن زمانی رخ می‌دهد که درک رابطه بین صداها، حروف و کلمات مشکل باشد. علائم مشکل در خواندن شامل مواردی مانند تشخیص حروف و کلمات، درک کلمات و ایده‌ها، سرعت خواندن و روان‌خوانی و مهارت‌های عمومی واژگان است. اکثر افراد مبتلا به LD (حدود ۸۵%) دارای ناتوانی خواندن یا نارساخوانی هستند.
۲. دیسکالکولی (Dyscalculia)
اصطلاحی است که به طیف وسیعی از مشکلات ریاضی از جمله ضعف در درک معنای اعداد و دشواری در به کارگیری اصول ریاضی برای حل مسائل اشاره دارد. اختلال ریاضی در کودکان معمولا دیر تشخیص داده می‌شود.
۳. دیسگرافی (Dysgraphia)
اختلال در نوشتن یا دیسگرافی نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی نوشتن تأثیر می‌گذارد. این اختلال می‌تواند خود را به صورت مشکلات املایی، دست خط ضعیف و مشکل در قرار دادن افکار روی کاغذ نشان دهد.
۴. دیسپراکسی (dyspraxia)
اختلال حرکتی از دیگر انواع اختلالات یادگیری است که به مشکلات حرکتی و هماهنگی اشاره دارد. علائمی که نشان می‌دهد کودک شما ناتوانی در هماهنگی حرکتی دارد شامل مشکلاتی در توانایی‌های فیزیکی است که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارد. مانند: بستن دکمه‌های پیراهن.
۵. مشکلات شنوایی و دیداری
چشم‌ها و گوش‌ها ابزار اصلی رساندن اطلاعات به مغز هستند. اگر چشم‌ها یا گوش‌ها به درستی کار نکنند، امکان دارد یادگیری آسیب ببیند.
درمان اختلال یادگیری و انواع آن
این بیماری هیچ درمان قطعی ندارد، اما مداخله زودهنگام می‌تواند اثرات آن را کاهش دهد. درمان اختلال یادگیری می تواند باعث جلوگیری از بسیاری از مشکلات ناشی از این اختلالات شود. عدم درمان این اختلال در کودکان، می تواند باعث بوجود آمدن مشکلات بسیاری در مدرسه و تحصیل آنان شود و موفقیت و آینده تحصیلی آنان را تحت الشعاع قرار دهد. لذا درمان زود هنگام این اختلال به شدت توصیه می شود. درمان اختلال یادگیری همین طور موجب می شود که اعتماد به نفس فرد افزایش یابد. در کودکان مبتلا به این اختلالات میزان انگیزه آن ها نسبت به تحصیل و درس با درمان اختلال یادگیری افزایش می یابد.
درمان اختلال یادگیری و انواع آن
این بیماری هیچ درمان قطعی ندارد، اما مداخله زودهنگام می‌تواند اثرات آن را کاهش دهد. درمان اختلال یادگیری می تواند باعث جلوگیری از بسیاری از مشکلات ناشی از این اختلالات شود. عدم درمان این اختلال در کودکان، می تواند باعث بوجود آمدن مشکلات بسیاری در مدرسه و تحصیل آنان شود و موفقیت و آینده تحصیلی آنان را تحت الشعاع قرار دهد. لذا درمان زود هنگام این اختلال به شدت توصیه می شود. درمان اختلال یادگیری همین طور موجب می شود که اعتماد به نفس فرد افزایش یابد. در کودکان مبتلا به این اختلالات میزان انگیزه آن ها نسبت به تحصیل و درس با درمان اختلال یادگیری افزایش می یابد.
خوشبختانه راهکارهایی برای کمک به درمان این بیماری در کودکان وجود دارد. کافیست تا با آن آشنا باشید و سپس نکات لازم در آموزش به این کودکان را فرا بگیرید.
- از تکنیک تکه تکه کردن استفاده کنید: معلمان می‌توانند با تقسیم کردن درس‌ها به تکه‌های کوچک به دانش آموزان در فرآیند یادگیری کمک کنند.
- سازماندهی اطلاعات به صورت بصری: بسیاری از دانش آموزان با ناتوانی یادگیری، اطلاعات را به صورت دیداری پردازش می‌کنند. معلمان و والدین می توانند از این مهارت‌ها برای درک دروس استفاده کنند.
- شخصی سازی درس و آموزش آنلاین: معلمان باید آموزش فردی و آنلاین را برای این کودکان در دستور کار قرار دهند.
درمان اختلال خواندن
این اختلال به طور کلی باعث می شود که فرد در هجی کردن کلمات و فهم حروف و صدای آن ها و ادغام کردن حروف برای ساخت کلمات به مشکل بخورد و یا یادگیری آنها برای فرد بسیار سخت باشد.
از دیگر مشکلاتی که این اختلال ایجاد می کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراموش کردن مطلبی که مطالعه می کنند
- داشتن درک مناسب از مطلبی که مطالعه می کنند
- خواندن یک مطلب با سرعت عادی
- مشکل در استنباط مطالب خوانده شده
درمان اختلال نوشتن
اختلال در نوشتن نیز ارتباط مستقیم با یادگیری مهارت های دیداری ، حرکتی و ثبت موارد در حافظه و ایجاد تغییر بر روی آن ها در لحظه دارد. از مشکلاتی که عدم درمان اختلال یادگیری در نوشتن ایجاد می کند می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- نوشتن کند مطالب و تکالیف در کودکان
- بد خط نوشتن مطالب
- مشکل در آوردن افکار خود بر روی کاغذ
- فهمیدن مطالبی که آنها می نویسند برای سایرین مشکل می باشد
- کودکان مبتلا به این اختلال معمولا در دروسی همچون املا و جمله سازی و انشا مشکل دارند.
درمان اختلال ریاضی
از جمله مشکلاتی که عدم درمان اختلال یادگیری در ریاضی می تواند برای فرد ایجاد کند می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- فهم اصول ریاضی و قوانین اعداد
- فراگیری جدول ضرب
- حل کردن انواع مسائل
- به کارگیری نمادهای اشتباه در مراحل حل مسئله
- تجزیه و تحلیل کردن صورت مسائل
در صورت عدم درمان اختلال یادگیری، این اختلالات تا سنین بالاتر نیز در فرد باقی می ماند و فقط ممکن است ظاهر آن تغییر کند. این اختلالات در یادگیری مهارت های غیر کلامی و موفقیت فرد در آینده می تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
نقش والدین در مدیریت اختلال یادگیری کودکان
تمام کودکان نیاز به عشق، دلگرمی و حمایت دارند؛ و این عشق و حمایت و دلگرمی مخصوصاً به کودکان دچار اختلال‌های یادگیری کمک می‌کند اعتمادبه‌نفس بهتری پیدا کنند. شیوه‌ی رفتار شما و پاسخی که به چالش‌ها می‌دهید، تأثیر بزرگی بر فرزند شما دارد. رویکرد مثبت شما قرار نیست مشکلات مرتبط با اختلال یادگیری را حل کند؛ بلکه قرار است به کودک شما این امید و اعتماد را بدهد که اوضاع به‌مرور بهتر می‌شود و او در نهایت می‌تواند موفق شود.
شما می‌توانید نقش فعالی در روند آموزش فرزندتان داشته باشید. نیازهای کودکتان و همچنین امکانات آموزشی را که به فرزند شما کمک می‌کند بشناسید و تلاش کنید این امکانات برای فرزندتان فراهم شود.
- بهترین راه یادگیری را برای کودک خود شناسایی کنید. برخی کودکان با دیدن یا خواندن بهتر یاد می‌گیرند، برخی با شنیدن و برخی با انجام دادن.
- به فرزند خود یاد دهید موفقیت در زندگی مهم‌تر از موفقیت فقط در مدرسه است؛
- نکات قوت و ضعف کودک خود را شناسایی کنید.
- کودک خود را تشویق کنید با بزرگسالان مبتلا به اختلال یادگیری صحبت کنند.
- بر فعالیت‌هایی تمرکز کنید که در حیطه‌ی توانایی فرزند شماست.
- به فرزند خود کمک کنید توانایی‌هایش را گسترش دهد.
- با کودک خود درباره‌ی حل مشکلات صحبت کنید و تجربیات خود را برای حل مشکلات در اختیارش بگذارید.
- با کودک خود درباره‌ی مشکلات مختلف، راهکارهای احتمالی و عواقب آنها بحث کنید.
- استقامت را به کودک خود یاد دهید. کودکان دچار اختلال یادگیری احتمالاً باید بیشتر از دیگران تلاش کنند.
- سبک زندگی سالم را به فرزند خود آموزش دهید؛
- فعالیت بدنی منظم نه‌تنها برای سلامت جسم، بلکه برای سلامت ذهن و روح نیز مفید است. کودک خود را تشویق به بازی و ورزش کنید.
- اطمینان حاصل کنید که فرزند شما خواب کافی دارد.
سخن آخر
اختلالات یادگیری یک چالش جدی برای کودکان و نوجوانان است که می‌تواند بر تحصیل، روابط اجتماعی و اعتمادبه‌نفس آنها تأثیر بگذارد. اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است دچار اختلال یادگیری باشد، مهم است که هرچه سریع‌تر برای تشخیص و درمان اقدام کنید.
با کمک یکدیگر در دپارتمان روانشناسی دکتر مآدیکو، می‌توانیم به کودکان مبتلا به اختلال یادگیری کمک کنیم تا زندگی موفق‌تری داشته باشند. برای تعیین وقت مشاوره و آغاز مسیر درمانی خود، کافی است از طریق لینک زیر با ما تماس بگیرید. ما منتظر شما هستیم.
