سرطان مغز چیست؟

بیماری سرطان مغز رشد بی رویه سلول‌های مغزی است که به صورت توده‌هایی تحت عنوان تومور مغزی بروز پیدا می کند.

در حقیقت مجموعه ای از سلول‌های غیرعادی که در مغز فضایی را اشغال کند موجب تولید تومور (توده) مغزی می‌شوند. لازم به ذکر است که بالغ بر ۴۰ نوع تومور مغزی وجود دارد که در کل به این دو نوع طبقه بندی می‌شوند:

تومورهای خوش‌خیم: تومورهای خوش‌خیم رشد آرامی دارند و به سایر نقاط بدن سرایت پیدا نمی کنند. تومورهای خوش‌خیم در زمره تومورهای سرطانی نیستند.

تومورهای بدخیم: این تومورها سرطانی هستند، و سرعت رشد بالایی دارند و می‌توانند به دیگر بخش‌های مغز و نخاع سرایت پیدا کنند.

هرچند هرگونه تومور مغزی به دلیل ماهیت تهاجمی و منتشر شوندهٔ خود در فضای محدود جمجمه‌، به عنوان یک تهدید جدی و تهدیدکننده زندگی محسوب می شود اما تومورهای بدخیم مغزی، الزاما کشنده و مرگبار نیستند.

میزان خطر و تهدیدکنندگی یک تومور، منوط به ترکیبی از مجموعه عوامل متعدد مانند نوع تومور، محل و اندازه تومور و نحوهٔ سرایت آن دارد. از آن‌جا که مغز کاملا توسط جمجمه احاطه شده‌است، تشخیص سریع و زود هنگام تومور مغزی، صرفا با استفاده از ابزار پاراکلینیکی و وسایل تشخیصی خاصی امکان پذیر است که وضعیت حفره داخل جمجمه را به خوبی مشخص می کند. تشخیص تومور مغزی، معمولا در مراحل پیشرفته بیماری و در شرایطی رخ می‌دهد که وجود تومور موجب بروز علائم در بیمار شود.

متداول‌ترین انواع تومورهای مغزی عبارتند از: آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما، گلیوبلاستوما و گلیومای مختلط. در سرطان، مکانیسم تقسیم سلولی مختل می‌شود و سلول‌ها به طور غیرعادی تکثیر میشوند. سرطان مغز در مردان به عنوان رایج ترین نوع سرطان شناخته می شود.

طبقهبندی سرطان مغز

در تومور اولیه،منشاء این تومور در مغز است و در سلول های مغزی ، غشای اطراف مغز به نام مننژ ویا سلولهای عصبی و غدد رخ می دهد.
در واقع تومور ثانویه (یا متاستاز) در زمره تومورهای تهاجمی هستند که از سرایت سرطان از سایر نقاط بدن به مغز نشات می گیرند.

علائم سرطان مغز چیست؟

سرطان مغز خواه خوش خیم و خواه بدخیم، ممکن است دارای علائم مشابهی باشد. در برخی موارد نیز دارای علائم متنوع هستند که می توانند مزمن (دائمی) یا متناوب باشند. بارز ترین علامت سرطان مغز، ابتلا به سردردهای مکرر است علی الخصوص سردردهایی که طولانی مدت هستند. از دیگر علایم بروز سرطان مغز می توان به گیجی،از دست دادن حافظه، استفراغ، اختلال در راه رفتن و تکلم، تغییر وضعیت هوشیاری، اختلال و کاهش دید، اختلالات عملکردی و رفتاری یا خلقی و یا فلج بدن یا صورت اشاره کرد.

لازم است که بیمار در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کند.

علل ابتلا به سرطان مغز

عوامل متعددی می توانند در بروز تومور مغزی موثر باشند اما دو عامل قطعی در این مورد به چشم می خورد. اولین عامل مربوط به افرادی است که سر آنها در معرض تابش بسیار شدید اشعه قرار گرفته است و عامل دیگر در افرادی دیده می شود که دارای شرایط ژنتیکی یا ارثی خاصی هستند‌.

درمان سرطان مغز

درمان سرطان مغز منوط به عوامل متعددی از جمله نوع تومور، محل و اندازه و همچنین وضعیت کلی سلامت و سن بیمار است. با توجه به این ملاحظات، شیمی درمانی و مداخلات جراحی، به عنوان روش های درمانی اولیه برای تومورهای مغزی در نظر گرفته می شوند. قابل ذکر است که تومورهای خوش خیم مغز به طور خاص به درمان جراحی پاسخ می دهند و بسیاری از افراد قادر به دستیابی به بهبود کامل و برخورداری از کیفیت زندگی قبلی خود پس از درمان هستند.

علاوه بر این، درمان تومورها همچنین می تواند شامل پرتودرمانی و مداخلات دارویی باشد. اگر برداشتن کامل توده جمجمه از طریق جراحی امکان پذیر نباشد، این احتمال وجود دارد که از روشهای درمانی جایگزین برای جلوگیری از پیشرفت و کاهش علائم مرتبط با آن استفاده شود. در این راستا، پرتودرمانی، چه به تنهایی و چه در ترکیب با داروهای شیمی درمانی خوراکی، مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از درمان ها صرفا علائم و عوارض بیماری را بهبود می بخشد.

مدت زمان بستری و مراقبت های پس از انجام عمل سرطان مغز

مدت زمان بهبودی پس از جراحی تومور می تواند از یک دوره کوتاه چند روزه تا مدت طولانی چند هفته متغیر باشد و میزان بهبودی بستگی به نوع تومور و پیچیدگی مداخله جراحی دارد. در مورد تومورهای خوش خیم، بیمار می تواند فعالیت های روزمره خود را پس از چند روز بهبودی از سر بگیرد. برعکس، برای تومورهای بدخیم، دوره بهبودی طولانی است و ممکن است تا چند هفته طول بکشد. گاهی اوقات، پزشک ممکن است از درمان های مکمل برای ریشه کن کردن بیماری پس از جراحی استفاده کند و انجام شیمی درمانی یا پرتودرمانی را به بیمار توصیه کند.

بعداز جراحی توجه به تسهیل در بهبود سریع و ترمیم جای زخم جراحی ضروری است. دوره بهبودی معمولاً دو هفته طول می کشد، اگرچه میزان بهبودی به سلامت کلی و عادات غذایی بیمار بستگی دارد.

برای کسانی که شرایط زمینه ای مانند دیابت دارند، روند بهبود زخم طولانی است و نیاز به توجه بیشتری دارد.

جنبه های اساسی مراقبت از زخم

حفظ پاکیزگی زخم های جراحی از اهمیت بالایی برخوردار است. تعویض مداوم پانسمان و استفاده از پانسمان باید به صورت روزانه انجام شود.

هنگام خواب، بسیار مهم است که از اعمال فشار بر روی زخم خودداری کنید و از قرار دادن وزن سر بر روی آن خودداری کنید. این امر باعث جلوگیری از گردش خون در لبه های زخم می شود، بنابراین روند بهبود را طولانی می کند. علاوه بر این، سیگار کشیدن و مصرف الکل می تواند ترمیم بافت های بدن را مختل کند و روند بهبود زخم را کند نماید. بنابراین، به شدت توصیه می شود در طول دوره بهبودی از سیگار کشیدن خودداری کنید.

برای اطمینان از راحتی بیمار، معمولاً از بخیه های قابل جذب برای بسته شدن زخم استفاده می شود. با این حال، اگر بخیه های غیر قابل جذب توسط جراح به هر دلیلی اجرا شود، ضروری است که بیمار 10 تا 14 روز پس از جراحی برای برداشتن بخیه پس از ترمیم زخم، به پزشکی مراجعه کند.

به منظور تسریع روند بهبودی زخم جراحی و تسریع در بسته شدن شکاف زخم، توصیه می شود افراد به مدت 5 تا 7 روز پس از عمل از استحمام خودداری کنند. هنگامی که زخم به طور کامل خشک و عاری از هر گونه علائم عفونت مانند قرمزی یا ترشح است استحمام بلامانع است. هنگام استحمام، توصیه می شود از شامپوی ملایم کودک استفاده کنید و زخم را به آرامی بشویید.

پس از یک معاینه دو هفته ای توسط یک متخصص ، بیمار می تواند استحمام را بدون هیچ محدودیتی از سر بگیرند.

انجام فعالیت های روزانه بعد از جراحی

همانطور که قبلا ذکر شد، بهبودی پس از عمل بستگی به ماهیت تومور و میزان شدت آن دارد. در مواردی که محل تومور نامطلوب است و در نتیجه توانایی های شناختی و حرکتی به خطر می افتد، بیمار ممکن است نیاز به یک دوره طولانی استراحت داشته باشد.

در چنین مواردی، ضروری است که بیمار برای مدت طولانی بستری نشود. در عوض، بیمار باید حرکات آهسته را با کمک صندلی چرخدار، واکر یا کمک دیگران انجام دهد. این باعث تحرک اندام می شود و از لخته شدن خون در عروق پا جلوگیری می کند. بیمارانی که تحرک دارند نیز باید این جنبه را در نظر داشته باشند و از استراحت طولانی مدت در رختخواب در مرحله بیماری خودداری کنند. علاوه بر این، فعالیت های خاصی وجود دارد که بیمارانی که از جراحی تومور مغزی بهبود می یابند باید از انجام آنها خودداری کنند.

توصیه می شود از استفاده طولانی مدت از وسایل الکترونیکی، از جمله تلفن های همراه و قرار گرفتن در معرض امواج رادیویی خودداری کنید، زیرا این امر برای بیماران مبتلا به تومور مغزی و حتی افراد سالم خطر ایجاد می کند.

بیمارانی که تحت عمل جراحی تومورهای مغزی قرار گرفته اند ممکن است انواع عوارض بعد از عمل مانند سردرد، سرگیجه و تشنج را تجربه کنند. در نتیجه، توصیه می شود بیماران حداقل شش هفته پس از جراحی از رانندگی خودداری کنند. علاوه بر این، توصیه می شود که بیماران در طول دوره بهبودی از ترک خانه بدون همراه خودداری کنند و از هر گونه فعالیت در ارتفاعات یا مشاغل پر خطر اجتناب کنند.

اگر بیمار اختلالات حافظه را تجربه می کند، توصیه می شود که آنها با دوستان و آشنایان ارتباط برقرار کنند. با این حال، اجتناب ازحضور در مناطق شلوغ برای جلوگیری از خستگی بیمار مهم است.

نقش تغذیه در درمان سرطان مغز

پس از وقوع تومور مغزی، سطح هوشیاری بیمار به طور قابل توجهی مختل می شود، بنابراین آنها قادر به مصرف طیف متنوعی از اقلام غذایی در مدت بیست و چهار ساعت نیستند.

لذا تجویز مایعات بیشتر برای تأمین مواد مغذی لازم به بیمار توصیه می شود.

پس از به دست آوردن هوشیاری بیمار ممکن است به تدریج شروع کند به مصرف غذاهای نرم در رژیم غذایی خود،مانند سوپ.

در نهایت، بیمار ممکن است عادت های غذایی معمول خود را از سر بگیرد، البته با تغییرات خاصی مانند مصرف غذاهای کم سدیم و اجتناب از مواد چرب و شیرین.

مصرف انواع خاصی از مواد غذایی مانند محصولات لبنی، گوشت، تخم مرغ، مرغ، ماهی از جمله ماهی های چرب، سبزیجات کم کربوهیدرات و میوه ها مانند کلم و لیمو، چربی های سالم مانند روغن زیتون، روغن آفتابگردان، آووکادو و روغن نارگیل، همراه با عناب و آجیل بدون نمک، به طور موثر رشد تومورها را کاهش می دهد و به طور قابل توجهی طول عمر افراد مبتلا به سرطان را افزایش می دهد.

سخن آخر

سرطان مغز یک بیماری پیچیده و جدی است که می تواند زندگی افراد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می توان شانس بهبودی را به طور قابل توجهی افزایش داد. متخصصان ما در دپارتمان پزشکی دکتر مآدیکو آماده ارائه خدمات در زمینه تشخیص و درمان سرطان مغز به شما می باشند.

مشاوره رایگان بگیرید.

سوالات متداول

1.هزینه های درمان سرطان مغز چقدر است؟

در واقع نمی توان مبلغ دقیقی برای هزینه های درمان سرطان مغز را تعیین کرد. با توجه به عوامل مختلفی نظیر میزان پیشرفت بیماری، نحوه و محل قرارگیری، خوش خیم و بدخیم بودن تومور و نوع درمان هزینه می تواند متفاوت باشد.

2.راه های پیشگیری از سرطان مغز چیست؟

با توجه به ناشناخته بودن بخش عظیمی از دلایل ایجاد سرطان، راهکار منفردی برای پیشگیری از آن نمی توان ارائه کرد. اما استفاده از مواد غذایی سالم و عدم قرارگیری در معرض داروها و اشعه ها و مواد شیمیایی احتمال ابتلا به تومور مغزی را کاهش می دهند.

3.آیا سرطان مغز یک بیماری ارثی است؟

هرچند نقایص ژنتیکی می تواند افراد را مستعد بیماری نماید ولی عوامل محیطی مسبب اصلی بروز این بیماری می باشد.

4.نقش تغذیه در بروز سرطان مغز چقدر است؟

تغذیه مناسب و سالم در پیشگیری از بروز کلیه بیماری ها از جمله سرطان مغز موثر است.

5.عوارض سرطان مغز چیست؟

اختلالات حرکتی و بینایی، مشکلات تکلم و حافظه، سردردهای مکرر، حالت تهوع و استفراغ و در برخی موارد تشنج، از جمله عوارض سرطان مغز تلقی می شوند.

6.چند جلسه شیمی درمانی برای درمان سرطان مغز لازم است؟

تعداد جلسات لازم برای شیمی درمانی در درمان سرطان مغز در افراد مختلف، با توجه به توان بدنی و سیستم دفاعی انها متفاوت است و با توجه به پیشرفت بیماری و بر اساس تشخیص پزشک متخصص تعیین می شود.

7.مدت زمان بستری عمل تومور مغزی در بیمارستان چند روز است؟

مدت دوره نقاهت بیمار از چند روز تا چند هفته متفاوت است و منوط به پیچیدگی جراحی و سن بیمار می باشد.

در جراحی تومورهای خوش خیم مدت بستری ۳ الی ۴ روز و در تومورهای بدخیم بین ۱ تا ۲ هفته می باشد.