سرطان کلیه چیست؟
سرطان کلیه، نوعی بیماری است که طی آن رشد سلول‌های کلیوی از کنترل خارج می‌شوند که نهایتا موجب تشکیل تومور می شود. لازم به ذکر است که در این شرایط سرعت رشد تومورها زیاد است و فورا باید با رشد آنها مقابله کرد.هر فرد در بدن خود دو كلیه لوبیا شکل دارد که اندازه مشت فرد بزرگسال است و توسط دنده های چپ و راست حفاظت می شوند.
هر کلیه در مردان حدودا وزنی بین 125 تا 175 گرم دارد اما وزن هر کلیه در زنان حدودا 115 تا 155 گرم است. همچنین طول کلیه ها حدود 11 تا 14 سانتی متر، عرض کلیه ها 6 سانتی متر و ضخامت آنها 4 سانتی متر است و مستقیماً به وسیله یک کپسول فیبری متشکل از بافت پیوندی متراکم و نامنظم احاطه و پوشیده شده اند که به حفظ شکل و محافظت از کلیه ها کمک می کند.
با وجود اینکه كلیه ها كوچك هستند اما وظایفی پیچیده و حیاتی را بر عهده دارند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. وظیفه کلیه ها تصفیه خون است. در واقع خون وارد کلیه می شود و مواد زائد از کلیه ها جدا می شوند و در صورت نیاز به تتظیم نمک، آب و مواد معدنی می انجامند. خون تصفیه شده به بدن بازمی گردد و ادرار در لگنچه کلیه که یک ساختار قیفی شکل دارد جمع می شود و از طریق لوله ای به نام میزنای به مثانه تخلیه می شود. علاوه بر آن کلیه ها در تنظیم فشار خون نیز نقش مهمی ایفا می کنند.
درجه بندی سرطان کلیه از نظر پیشرفت بیماری
هر چه درجات ابتلا به سرطان کلیه بالاتر باشد میزان پیشرفت این بیماری و افزایش خطر نیز بیشتر می شود. سرطان‌های با درجه پایین، از رشد کندتری برخوردار هستند و احتمال گسترش آنها نسبت به سرطان‌های با درجه بالا کمتر می باشد.
تومور درجه ۱سرطان کلیه
-توموری که ۷ سانتی متر یا کوچک تر و در یک کلیه باشد.
تومور درجه ۲ سرطان کلیه
-توموری که بزرگ تر از ۷ سانتی متر و در یک کلیه باشد.
تومور درجه ۳ سرطان کلیه
– توموری که در کلیه و یک گره لنفاوی نزدیک است.
– توموری که در کلیه وجود دارد عروق خونی را درگیر کرده است و ممکن است در گره لنفاوی نزیک نیز وجود داشته باشد.
– توموری که در بافت چربی اطراف کلیه قرار دارد و همچنین ممکن است گره لنفاوی اطراف را نیز درگیر کرده باشد.
–
توموری که به ورید های بزرگ یا بافت اطراف کلیه گسترش پیدا کرده است اما نه به صورت دوطرفه در غده های فوق کلیه
تومور درجه ۴ سرطان کلیه
-سرطان در بافت های خارج از لایه ی چربی اطراف کلیه منتشر شده است و همچنین ممکن است گره های لنفاوی نزدیک را نیز درگیر کرده باشد یا ممکن است به اندام های دیگر مانند روده، پانکراس ویا ریه ها نیز سرایت کرده باشد
انواع سرطان کلیه
سرطان کلیه انواع مختلفی داردکه از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- سرطان سلول کلیوی یا کارسینوم سلول کلیوی که متداول ترین نوع سرطان کلیه است.
- کارسینوم سلول ترانزیشنال که بیشتر شبیه به سرطان مثانه است و غالبا مانند سرطان مثانه درمان می شود.
- تومور ویلم که متداول‌ترین نوع سرطان کلیه در میان کودکان است. این سرطان با سرطان کلیه در بزرگسالان متفاوت است و به درمان متفاوتی هم نیاز دارد.
- سارکوم کلیوی که یک تومور نادر است که از بافتهای نرم کلیه شروع می شود و از بافت های همبند مانند ماهیچه، بافت چربی، رگ های خونی یا سایر بافت های حمایتی گسترش پیدا میکند.
پیشگیری از ابتلا به سرطان کلیه
استعمال دخانیات و سیگار، استفاده بیش از حد از داروهای مسکن خاص برای مدت طولانی، اضافه وزن، فشار خون بالا، سابقه خانوادگی سرطان کلیه و عدم نوشیدن آب کافی از جمله عواملی به شمار می روند که احتمال و ریسک ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهند.
علائم سرطان کلیه
از مهمترین مواردی که از علائم ابتلادبه سرطان کلیه هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد مداوم در کمر و پهلو
- وجود خون در ادرار
- تب و خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
- حس توده در شکم
- کم خونی
- وجود خون در ادرار
- ورم در پا
روش های تشخیص سرطان کلیه
پزشک شکم و پهلوها را معاینه می کند تا به دنبال توده بگردد و وجود تب و فشار خون بالا به همراه موارد دیگری را در بدن بیمار مورد بررسی قرار می دهد. همچنین ممکن است در مورد عادات سلامتی، وجود هرگونه درد در گذشته، و درمان هایی که بیمار انجام داده است نیز پرسش هایی را مطرح کند. برای تشخیص سرطان کلیه، پزشک یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را برای بیمار انجام می دهد:
- آزمایش ادرار که برای بررسی وجود خون یا سایر علائم وجود سرطان در ادرار شما انجام می شود.
- آزمایش خون که بیانگر نحوه عملکرد کلیه شما است.
- پیلوگرافی داخل وریدی یا عکس برداری اشعه ایکس از کلیه بعد از تزریق نوعی رنگ که به دستگاه اداری می رود و وجود یا عدم وجود هرگونه تومور را مشخص می کند.
- سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی تا بتوان از کلیه های فرد تصویری به دست اورد. لازم به ذکر است که سونوگرافی می تواند به تشخیص نوع تومور جامد یا پرشده از مایع کمک کند.
- سی تی اسکن از اشعه ی ایکس و کامپیوتر استفاده می کند تا بتوان تصاویر سریالی و دارای جزئیات لازم را از کلیه بیمار تهیه کند. شایان ذکر است که سی تی اسکن عملا جایگزین پیلوگرام و سونوگرافی به عنوان ابزاری برای تشخیص سرطان کلیه شده است.
- ام آر آی از امواج مغناطیسی قوی و امواج رادیویی استفاده می کند تا بتوان از بافت های نرم درون بدن بیمار تصویری به دست آورد. ممکن است برای داشتن تصویر بهتر نیاز باشد که نوعی ماده ی کنتراست ویژه برای بیمار تزریق کنند.
- آتریوگرام کلیه که برای تصویر برداری جهت ارزیابی خون رسانی به تومور مورد استفاده قرار می گیرد. این روش تصویر برداری چندان مورد استفاده قرار نمی گیرد اما ممکن است به تشخیص تومورهای کوچک کمک کند.
- بیوپسی یا نمونه برداری که ممکن است پزشک جهت تشخیص بیماری، این روش را مورد استفاده قرار دهد.
روش های درمان سرطان کلیه
میزان پیشرفت سرطان کلیه و محل قرار گیری توده سرطانی در کلیه تعیین کننده نوع درمان به وسیله پزشک است. اکثر افراد مبتلا به سرطان کلیه نوعی جراحی خواهند داشت.
نفرکتومی ساده
نفرکتومی ساده که فقط کلیه را برمی دارند.
نفرکتومی جزئی
نفرکتومی جزیی که در آن قسمت سرطانی کلیه و مقداری از بافت اطراف آن را برمی دارند. این عمل برای بیمارانی که تومور کوچکی دارند (کوچک تر از ۴ سانتی متر) یا برای بیمارانی استفاده می شود که نفرکتومی ریشه ای امکان آسیب به کلیه ی دیگر را داشته باشد.
بیمار می تواند با یک کلیه تا وقتی که کلیه عملکرد مناسبی داشته باشد زندگی کند. اگر جراح هردو کلیه را خارج کند یا هردو کلیه عملکرد مناسبی نداشته باشند، به منظور پاکسازی خون به دستگاه (دیالیز) یا به یک کلیه جدید و پیوند کلیه نیاز است.
نفرکتومی ریشه ای
نفرکتومی ریشه ای که در این روش، کلیه، غده فوق کلیه و بافت اطراف را برمی دارند. لازم به ذکر است که غالبا در این روش، گره های لنفاوی اطراف را نیز برمی دارند. این روش رایج ترین نوع جراحی برای سرطان کلیه است و امروزه می تواند از طریق یک برش کوچک و به وسیله لاپاراسکوپی انجام شود.
پیوند کلیه
پیوند کلیه درصورتی امکان پذیر است که سرطان صرفا در کلیه باشد و اهدا کننده کلیه نیز وجود داشته باشد. اگر جراحی نتواند توده های سرطانی را از کلیه خارج کند، ممکن است پزشک از روش دیگری برای کمک به تخریب تومور استفاده کند.
کرایوتراپی
کریوتراپی روشی است که از سرمای شدید برای از بین بردن تومور استفاده می کند.
ابلیشن رادیوفرکوئنسی
ابلیشن رادیوفرکوئنسی که از امواج رادیویی با انرژی بالا به منظور سوزاندن تومور استفاده می کند.
امبولیزه کردن شریانی
امبولیزه کردن شریانی در واقع وارد کردن یک ماده در شریان منتهی به کلیه است. این کار موجب مسدود شدن جریان خون تومور می شود. ممکن است پزشک این فرآیند را برای کمک به کوچک کردن تومور قبل از جراحی مورد استفاده قرار دهد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی در موارد محدودی در درمان سرطان کلیه استفاده می شود و در برخی مواقع نیز پس از جراحی جهت ممانعت از بازگشت مجدد سرطان کلیه مورد استفاده قرار می گیرد.
درمان هدفمند
در روش درمان هدفمند، از مواد یا داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی را شناسایی می کند و به آنها حمله میکند البته بدون اینکه سلول‌های طبیعی صدمه ای بزند. در این روش، برای درمان سرطان کلیه از داروهایی استفاده می شود که از ساخت رگ جلوگیری می‌کنند. در واقع این مواد، مانع رشد رگ‌ها در توده سرطانی و اطراف آن می شود و بدین ترتیب با نرسیدن خون کافی، توده سرطانی کم‌کم کوچک می شود و نهایتا از بین می‌رود.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید، پیشگیری بهتر از درمان است. عواملی مانند سیگار کشیدن، چاقی، فشار خون بالا و مصرف ناکافی آب می توانند خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند. تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا ریسک ابتلا را کاهش دهید.
سرطان کلیه یک بیماری جدی است که نیاز به توجه فوری دارد. این بیماری می تواند به سرعت از یک تومور کوچک محدود به یک کلیه به یک وضعیت تهدید کننده زندگی که به سایر اندام ها گسترش می یابد، تبدیل شود.
منتظر تشدید علائم نباشید. امروز برای مشاوره با دکتر دپارتمان پزشکی دکتر مآدیکو برنامه ریزی کنید. سلامتی شما در دستان شماست. همین حالا اولین قدم را به سوی آینده ای سالم بردارید!
مشاوره رایگان دریافت کنید.
سوالات متداول
- هزینه های درمان سرطان کلیه چقدر است؟
تجهیزات مصرفی حین عمل، تعداد خدمات جراحی در اتاق عمل، تعداد روز های بستری در بیمارستان، آزمایشات مورد نیاز از نظر پزشک، دارو ها، خدمات پاراکلینیکی مثل تصویربرداری بسته به تشخیص پزشک و جراح برای هر فرد نسبت به سایرین متفاوت است و نمی توان به طور قطعی قبل از مراجعه به بیمارستان هزینه های درمان سرطان کلیه را به طور دقیق تعیین نمود.
- راه های پیشگیری از سرطان کلیه چیست؟
عوامل مختلفی موجب ایجاد انواع مختلف سرطان می شوند. محققان در حال مطالعه در مورد عوامل ایجاد این نوع سرطان از جمله راه های پیشگیری از آن می باشند. اگرچه هیچ روش اثبات شده ای جهت پیشگیری از این بیماری به طور کامل وجود ندارد، اما با استفاده از روش های ذیل می توان خطر ابتلا به سرطان کلیه را کاهش داد:
- عدم استفاده از سیگار و دخانیات
- حفظ وزن متناسب
- نوشیدن آب کافی و سایر مایعات
- رژیم غذایی کم چرب و حاوی میوه و سبزیجات کافی
- پیشگیری و درمان فشار خون بالا
- آیا سرطان کلیه یک بیماری ارثی است؟
تاثیر وراثت در غالب بیماری ها را نمی توان نادیده گرفت اما در کل عوامل محیطی و شرایط زندگی افراد می تواند موجب بروز سرطان کلیه شود.
- نقش تغذیه در بروز سرطان کلیه چقدر است؟
تا به حال غذای مشخصی که سرطان زا باشد، شناخته نشده است. اما بعضی مواد شیمیایی، آفت کش ها، سم ها و مــواد افـــزودنی و حتــی آلوده کننده هایی که به طور اتفاقی وارد چرخه غذایی می شوند، می توانند از دسته مواد سرطان زای قوی باشند.
- مراقبت های پس از انجام عمل سرطان کلیه چیست؟
- قبل و بعد از عمل سیگار نکشید. دخانیات روند بهبود زخم را کند می کند و احتمال مشکلات تنفسی را در طی عمل بالا می برد. به همین دلیل اگر یک فرد سیگاری هستید باید حداقل ۲ هفته قبل از عمل آن را ترک کنید.
- اگر طی هفته قبل از عمل نیاز به مسکن و ضد درد دارید، طبق نظر پزشک از مسکن استفاده کنید تا از خونریزی زیاد طی عمل پیشگیری شود.
- جایگزینی مایعات و خون از دست رفته در طی جراحی نفرکتومی بلافاصله بعد از عمل (به علت پرعروق بودن کلیه، خونریزی و شوک از عوارض مهم بعد از جراحی محسوب می شود)
- استفاده از آنتی بیوتیک های تجویز شده بعد از جراحی و ارزیابی اثرات آنها بر کلیه
- استفاده از مسکن های تجویز شده و ثابت نگه داشتن محل عمل در هنگام سرفه جهت کنترل درد
- تشویق بیمار به تغییر وضعیت دادن و انجام اسپیرومتری تشویقی و خروج سریع از تخت جهت راه رفتن
- مدت زمان بستری در بیمارستان پس از جراحی سرطان کلیه چقدر است؟
عوامل متعددی در تعیین مدت زمان بستری بیمار نقش دارند. برخی از این عوامل عبارتند از: سلامت عمومی بیمار، سن بیمار، نوع جراحی و میزان شدت بیماری. اما به طور متوسط این مدت ۵ تا ۷ روز می باشد.
