سرطان پانکراس (لوزالمعده)
توجه به این نکته مهم است که وجود یا بروز علائم خاص لزوماً نشان دهنده وجود سرطان نیست. خوانندگان این مقاله باید آگاه باشند که معاینه خانگی و شخصی توسط افراد غیر متخصص نباید باعث ترس یا اضطراب شود. در عوض، مهم است که به یاد داشته باشید که پیشرفت های پزشکی درصد درمان های موفق برای انواع سرطان را افزایش داده است و اقدام به موقع می تواند تا حد زیادی در کاهش درمان کمک کند.
سرطان پانکراس، همچنین به عنوان کارسینوم پانکراس شناخته می شود، اغلب در افراد مسن تر تشخیص داده می شود و تقریبا 60٪ موارد در افراد 75 ساله یا بالاتر رخ می دهد. برعکس، سرطان پانکراس در میان افراد زیر 40 سال نسبتا غیر معمول است و مردان و زنان را به طور مساوی تحت تاثیر قرار می دهد.
آشنایی با پانکراس یا لوزالمعده
پانکراس، که به عنوان غده پانکراس نیز شناخته می شود، غده قابل توجهی است که بخشی جدایی ناپذیر از دستگاه گوارش است. طول آن تقریباً 15 سانتی متر است و در بالای شکم و زیر معده قرار دارد، جایی که توسط دنده ها محافظت می شود و به استخوان سینه می رسد.
پانکراس دو نقش اصلی را در بدن ایفا می کند: اولاً، آنزیم های گوارشی تولید می کند که تجزیه غذا را تسهیل می کند و جذب آن را در بدن افزایش می دهد. ثانیا، هورمون هایی از جمله انسولین را ترشح می کند که سطح قند خون را تنظیم می کند تا عملکرد متابولیک مطلوب را حفظ کند.
سرطان پانکراس (لوزالمعده) چیست؟
همانند سایر انواع سرطان، توسعه سرطان پانکراس از طریق تکثیر سلول های غیر عادی در پانکراس رخ می دهد. طول عمر معمول هر سلول مختل می شود و بنابراین سرطان زایی ایجاد می شود. در مراحل اولیه سرطان پانکراس، وجود رشد غیر طبیعی در پانکراس به طور معمول علائم قابل تشخیص را ایجاد نمی کند، و تشخیص بیماری را به یک چالش تبدیل می کند.
با این حال، علائم اولیه سرطان پانکراس معمولا شامل کمر درد یا درد در شکم، کاهش وزن پیش بینی نشده و ابتلا به یرقان (زرد شدن پوست و قسمت‌های سفید چشم‌ها) است. با این وجود، وجود این علائم به تنهایی و تشخیص خانگی نباید باعث ایجاد نگرانی شود، زیرا این علائم در بیماری های مختلف شایع هستند و به طور کلی با سرطان پانکراس ارتباطی ندارند.
علائم و نشانه ها
سرطان پانکراس به طور کلی در مراحل اولیه بدون علامت است. وجود علائم بستگی به منطقه خاصی از بدن مبتلا به سرطان و میزان پیشرفت بیماری دارد. توسعه سرطان بر لوزالمعده برون ریز و درون ریز تأثیر می گذارد. پانکراس اگزوکرین (برون ریز) آنزیم‌های گوارشی را تولید می‌کند که غذا را تجزیه می‌کنند تا توسط بدن جذب شود. در حالی که پانکراس آندوکرین (درون ریز) هورمون هایی مانند انسولین تولید می کند که سطح قند خون را تنظیم می کند. اکثر موارد سرطان لوزالمعده در پانکراس اگزوکرین رخ می دهد واین سرطان شایع تر است.
علت سرطان پانکراس به طور کامل مشخص نشده است، با این حال، عوامل خاصی که حساسیت به توسعه این بیماری را افزایش می دهند، تا حدودی مشخص شده است. شواهد تجربی نشان می دهد که خطر ابتلا به سرطان پانکراس در چنین مواردی افزایش می یابد:
- مشخص شده است که سیگار کشیدن با 30 درصد موارد سرطان مرتبط است.
- سایر عوامل خطر عبارتند از چاقی بیش از حد، عدم فعالیت بدنی، ورزش ناکافی، عادات غذایی نامناسب، مصرف الکل، دیابت، قرار گرفتن در معرض سموم مانند سموم دفع آفات و مواد شیمیایی، التهاب شدید پانکراس، آسیب شدید کبدی، و همچنین سابقه سرطان در میان اعضای خانواده یا اختلالات ژنتیکی خاصی که مستعد ابتلا به این شکل از سرطان هستند.
تشخیص سرطان پانکراس (لوزالمعده)
تشخیص سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه آن به دلیل عدم وجود علائم و نشانه های قابل توجه، چالش برانگیز است. علاوه بر این، شباهت علائم آن با سایر بیماری ها، روند تشخیص را پیچیده تر می کند. در نتیجه، پزشکان برای اطمینان از تشخیص دقیق به روش های مختلف غربالگری متوسل می شوند.
پزشک معالج به طور معمول در مورد خانواده و سابقه پزشکی بیمار پرس و جو می کند و معاینه فیزیکی را انجام می دهد. در طول معاینه، پزشک علائمی مانند درد شکم یا کمر، کاهش وزن قابل توجه، کاهش اشتها، خستگی بیش از حد، مشکلات مزمن گوارشی، تورم غدد لنفاوی، بزرگ شدن کیسه صفرا، لخته شدن خون، ترومبوز ورید عمقی (DVT)، آمبولی ریه و دیابت را ارزیابی می کند.
تست‌های آزمایشگاهی
معاینات آزمایشگاهی برای شناسایی وجود تومورها انجام می شود. این تکنیک شامل استفاده از نمونه های خون، ادرار یا بافت برای اندازه گیری بیومارکرهای مختلف مانند CA 19-9 و آنتی ژن ها است. سطح بالایی از مواد خاص در بدن ممکن است به عنوان یک شاخص بالقوه برای رشد تومورها تلقی شود. پزشک ممکن است یک یا چند روش تشخیصی را برای آزمایش آزمایشگاهی تجویز کند که برخی از آنها عبارتند از:
- آزمایش خون: این ابزار تشخیصی انتشار مواد شیمیایی را از سلول های بدخیم به جریان خون تشخیص می دهد.
- تجزیه و تحلیل مدفوع و ادرار: این آزمایشات دفع نشانگرهای سرطان را در نمونه های مدفوع و ادرار ارزیابی می کنند.
- ارزیابی عملکرد کبد: این روش برای ارزیابی وجود انسداد در مجاری صفراوی انجام می شود.
انجام آزمایشات و تصویربرداری
تکنیک های مختلف تصویربرداری برای تشخیص وجود تومور و میزان گسترش سرطان استفاده می شود. این تکنیک ها شامل سونوگرافی ساده یا سونوگرافی آندوسکوپی، سی تی اسکن، MRI، اسکن PET، اشعه ایکس با بلع باریم، آنژیوگرام و بیوپسی یا بیوپسی بافت است.
مطمئن ترین و قطعی ترین راه برای تشخیص سرطان پانکراس از طریق نمونه برداری از بافت (بیوپسی) است که می تواند با استفاده از یک سوزن از طریق پوست، در طی آندوسکوپی یا در طول جراحی برای تهیه نمونه بافت از پانکراس به دست آید.
روش های درمان سرطان پانکراس
روش های درمان سرطان پانکراس شامل روش های جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و مراقبت های تسکین دهنده است. انتخاب درمان بستگی به عوامل متعددی از جمله نوع و مرحله سرطان، سن، وضعیت سلامتی و انتخاب فرد دارد. تعیین مرحله سرطان برای انتخاب بهترین گزینه درمانی که بر اساس اندازه و گسترش تومور اولیه، متاستاز به سایر اندام ها و درگیری غدد لنفاوی است، بسیار مهم است.
چهار مرحله سرطان با درجه گسترش سرطان مشخص می شود، در حالی که مرحله پایین تر نشان دهنده تهاجم کمتر سرطان به سایر قسمت های بدن است. تشخیص زودهنگام سرطان برای افزایش احتمال ریشه کن کردن کامل سرطان بسیار مهم است، به ویژه در درجه صفر سرطان که سلول های سرطانی محدود به مجرای پانکراس هستند و به بافت‌های عمقی و خارج از پانکراس گسترش پیدا نکرده‌اند. در مقابل، درجه چهارم سرطان نشان می دهد که سلول های سرطانی در سراسر بدن گسترش یافته اند و جراحی فقط برای تسکین درد یا بستن مجاری پانکراس توصیه می شود.
هدف از پرداختن به بدخیمی پانکراس ریشه کن کردن سرطان و کاهش علائم ناراحت کننده است که ممکن است شامل مداخله جراحی برای از بین بردن بخشی یا کل پانکراس، شیمی درمانی، پرتودرمانی و مراقبت تسکینی باشد. احتمال ریشه کن کردن کامل سلول های سرطانی در مراحل اولیه سرطان، زمانی که به مناطق دیگر متاستاز نشده است، بیشتر است، اما دستیابی به ریشه کن کردن کامل با گسترش سرطان چالش برانگیز می شود.
بنابراین، تشخیص به موقع سرطان بسیار مهم است. تیم پزشکی درگیر در درمان سرطان شامل انکولوژیست، انکولوژیست جراحی، رادیولوژیست و متخصص گوارش است. از دیگر گزینه های درمانی برای سرطان پانکراس شامل: شیمی درمانی و پرتودرمانی است.
تکنیک های جراحی عمده برای درمان سرطان پانکراس
- روش ویپل که در مواردی که سرطان در سر پانکراس وجود دارد استفاده می شود. متخصص جراحی سر و گردن پانکراس و گاهی اوقات پانکراس کامل را علاوه بر بخشی از معده، دوازدهه، غدد لنفاوی و سایر بافت های اطراف خارج می کند. این روش پیچیده و پرخطر است و ممکن است منجر به بروز عوارضی مانند عفونت، خونریزی و مشکلات معده شود.
- پانکراتکتومی دیستال یک مداخله جراحی است که به طور معمول برای مبارزه با تومورهای سلول عصبی یا نورواندوکرین استفاده می شود. این روش مستلزم استخراج دم پانکراس، و همچنین سایر مناطق پانکراس و طحال است.
- پانکراتکتومی کامل شامل برداشتن کل پانکراس و طحال است. اگر چه زندگی بدون پانکراس امکان پذیر است، عدم تولید انسولین توسط بدن ممکن است منجر به ایجاد دیابت شود.
- جراحی تسکین دهنده تکنیکی است که نمی تواند سلول های سرطانی پانکراس را از بین ببرد. با این حال, می توان آن را برای کاهش درد و مسائل گوارشی ناشی از انسداد در مجرای صفراوی یا دوازدهه ،مورد استفاده قرار داد. این روش با ایجاد بایپس برای تسهیل جریان صفرا از کبد به دست می آید.
یک رویکرد جایگزین شامل قرار دادن یک استنت کوچک در مجرای صفراوی برای جلوگیری از انسداد و حفظ باز بودن آن است. روش دوم کمتر تهاجمی است و با استفاده از آندوسکوپ انجام می شود.
شیمی درمانی
در موارد خاص، پزشک از شیمی درمانی به عنوان یک مداخله درمانی استفاده می کند. این رویکرد مستلزم استفاده از عوامل دارویی ضد سرطان برای جلوگیری از تکثیر سلولهای بدخیم و جلوگیری از رشد آنها است.
پرتودرمانی
هنگامی که سرطان پانکراس فراتر از پانکراس متاستاز می شود، روش های درمانی جایگزین باید مورد استفاده قرار گیرد. پرتو درمانی با استفاده از اشعه ایکس و تابش انرژی بالا برای ریشه کن کردن سلول های سرطانی کار می کند. اشکال خاصی از سرطان پانکراس را می توان با یک درمان منحصر به فرد مدیریت کرد، اگر چه دیگران نیاز به یک رویکرد درمان دوگانه یا سه گانه دارند.
عوارض
همانطور که پیشرفت سرطان پانکراس رخ می دهد، طیف وسیعی از عوارض بوجود می آیند:
یرقان
سرطان پانکراس یک بدخیمی است که منجر به انسداد مجرای صفراوی کبد می شود و منجر به شروع زردی می شود. این بیماری با علائم مختلف مانند تغییر رنگ پوست، از جمله زرد شدن پوست و چشم، و همچنین تیره شدن ادرار و مدفوع رنگ پریده مشخص می شود.
برای کاهش این وضعیت، پزشکان پیشنهاد می کنند که یک لوله فلزی یا پلاستیکی را به مجرای صفراوی وارد کنید تا جریان بی وقفه صفرا را تسهیل کند. در برخی موارد، ممکن است یک بای پس برای ایجاد یک مسیر جدید برای صفرا از کبد به روده ضروری باشد.
درد
تومور در حال رشد بر اعصاب واقع در ناحیه شکم فشار وارد می کند و در نتیجه درد شدید را ایجاد می کند. تجویز داروهای ضد درد باعث کاهش درد و رنج می شود. پرتو درمانی برای سرطان پانکراس، مهلت موقت از پیشرفت تومور را فراهم می کند و همزمان درد طاقت فرسا را تسکین می دهد.
در شرایطی که درد به سطح بحرانی می رسد، متخصص مراقبت های بهداشتی ممکن است روشی را توصیه کند که در آن الکل به اعصاب مسئول مدیریت درد در شکم تزریق می شود. این مداخله مانع انتقال سیگنال های درد از اعصاب به مغز می شود.
انسداد روده
سرطان لوزالمعده که به روده کوچک سرایت می کند یا به آن فشار می آورد، موجب جلوگیری از عبورغذا در کانال غذایی از معده به روده می شود. در چنین مواردی، متخصصان پزشکی ممکن است یک لوله در روده کوچک را برای حفظ باز بودن آن قرار دهند.
کاهش وزن
کاهش وزن در افراد مبتلا به سرطان پانکراس می تواند به عوامل مختلفی نسبت داده شود. سرطان به خودی خود می تواند منجر به کاهش وزن شود و روش های درمان سرطان یا توموری که معده را مسدود می کند می تواند باعث تهوع و استفراغ شود و مصرف غذا را به چالش بکشد.
علاوه بر این، تولید ناکافی آب گوارشی توسط پانکراس می تواند مانع جذب مواد مغذی شود، و نیاز به استفاده از مکمل های آنزیم پانکراس برای افزایش هضم است. برای مقابله با کاهش وزن، توصیه می شود مصرف کالری را از طریق روش های مختلف افزایش دهید و وعده های غذایی را در یک محیط آرام مصرف کنید.
پس از بررسی تحقیقات اخیر در مورد ارتباط بین عادات غذایی و سرطان پانکراس، این مطالعه بینش را در مورد اصلاح رژیم غذایی به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در برابر سرطان پانکراس ارائه می دهد.
ثابت شده است که غذاهای شیرین می توانند به افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس به علت سطح بالای گلوکز خون و انسولین کمک کنند. تحقیقات نشان می دهد که افرادی که سطح گلوکز و انسولین بالایی دارند، در مقایسه با افرادی که سطح پایین تری دارند، خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را دو برابر می کنند.
به طور مشخص، یک مطالعه نشان داد که زنانی که نوشیدنی های شیرین شده با قند غیر الکلی و غذاهای شیرین مصرف می کنند، در معرض خطر ابتلا به سرطان پانکراس هستند. این عمدتا به دلیل افزایش سریع قند خون ناشی از چنین نوشیدنی ها و توانایی رژیم غذایی غنی از قند برای آسیب رساندن به سلول های پانکراس است.
با این حال، یک مطالعه بزرگتر نتوانست این رابطه را ایجاد کند، و تأثیر واقعی مواد قندی بر بروز سرطان پانکراس را نامشخص گذاشت.
تحقیقات نشان داده است که اجتناب از مصرف بیش از حد کالری می تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در برابر سرطان پانکراس باشد. تجزیه و تحلیل بر روی جمعیت بیش از 300,000 افراد مسن نشان داد که افرادی که اضافه وزن بسیار بالا داشتند 45 درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پانکراس نسبت به افراد با وزن طبیعی بودند.
برای زنان، ارتباط مستقیمی بین دور کمر و احتمال ابتلا به سرطان پانکراس وجود دارد. ارتباط بین چاقی و افزایش سطح قند خون و انسولین به خوبی مشخص شده است. مصرف کیک، کلوچه، بستنی پرچرب، چای شیرین و نوشیدنی های غنی از قند باید برای رژیم غذایی سالم به حداقل برسد. بنابراین، مهار افزایش وزن یک انگیزه قانع کننده برای کاهش مصرف قند در رژیم غذایی است.
مصرف گوشت با افزایش بروز سرطان پانکراس، به ویژه در مردان مرتبط است. یک مطالعه نشان داده است که گوشت قرمز و گوشت پخته شده در دمای بالا می توانند احتمال ابتلا به سرطان پانکراس را 41 درصد افزایش دهند. علاوه بر این، گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و همبرگر خطر ابتلا به سرطان پانکراس را 68 درصد افزایش می دهند.
در حالی که پیشگیری از سرطان پانکراس هنوز نامشخص است، اتخاذ چند عادت غذایی سالم می تواند شانس ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. این تغییرات نه تنها سلامت کلی فرد را بهبود می بخشد بلکه منجر به کاهش وزن می شود.
سرطان پانکراس ممکن است به مشکلی حاد مبدل شود، به ویژه به این دلیل که علائم آن در مراحل اولیه ظاهر نمی شود. بنابراین توصیه می شود پس از تجربه هر یک از علائم ذکر شده در مقاله فوق، سریعاً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
با این حال، باید توجه داشت که بروز چنین علائمی لزوما به معنی ابتلا به سرطان نمی باشد و تنها یک متخصص پزشکی با استفاده از تکنیک های تشخیصی خاص سرطان پانکراس می تواند وجود آن را تایید کند و درمان مناسب را ارائه دهد. با توجه به شروع دیرهنگام علائم، ضروری است که درمان بدون تأخیر آغاز شود.
سخن آخر
مواجهه با پیچیدگی های سرطان لوزالمعده نیازمند اقدام آگاهانه و مداخله به موقع است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائمی مانند درد شکم یا کمر، کاهش وزن غیرقابل توضیح یا یرقان را تجربه می کنید، بسیار مهم است که به سرعت به دنبال مشاوره پزشکی تخصصی باشید.
دکتر مآدیکو، یک چهره برجسته در صنعت پزشکی از راه دور، با تیمی از پزشکان ماهر مجهز به دانش پیشرفته و فناوری پزشکی آماده یاری شما است.
برای بحث در مورد علائم، سابقه خانوادگی و سلامت کلی خود، با دپارتمان پزشکی دکتر مآدیکو مشورت کنید. تشخیص زودهنگام نقش اساسی در تعیین گزینه های درمانی و بهبود نتایج دارد. به یاد داشته باشید، وجود علائم به طور قطع نشان دهنده سرطان پانکراس نیست، اما مشاوره با یک متخصص با استفاده از تکنیک های تشخیصی خاص، کلید تشخیص دقیق و درمان مناسب است.
مشاوره رایگان دریافت کنید.
پرسش‌های متداول
- چه روش‌هایی برای پیشگیری از سرطان پانکراس وجود دارد؟
در حالی که پژوهشگران نتوانسته‌اند روش کاملی برای پیشگیری از سرطان پانکراس پیدا کنند، عوامل زیر احتمال ابتلا به سرطان پانکراس را کاهش می‌دهند:
- کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین: سطوح بالای گلوکز خون (قند خون) و انسولین نقشی در توسعه سرطان پانکراس دارند. بنابراین، مصرف مداوم غذاهای شیرین می‌تواند به سلولهای پانکراس آسیب بزند و خطر این بیماری را افزایش دهد.
- اضافه وزن: عدم مصرف کالری بیش از حد به پیشگیری از سرطان پانکراس کمک می‌کند.
- مصرف گوشت‌های فرآوری شده: مصرف بیش از حد گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و همبرگر خطر سرطان پانکراس را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
- آیا سرطان پانکراس یک بیماری ارثی است؟
سرطان پانکراس به دلیل تغییرات در ساختار DNA سلول‌ها بوجود می‌آید. برخی از این تغییرات به دلیل سندرم‌های ژنتیکی رخ می‌دهند. به طور کلی، حدود 8 درصد سرطان‌های پانکراس به ارث برده می‌شوند.
- نقش تغذیه در توسعه سرطان پانکراس چیست؟
تغذیه مناسب تأثیر قابل توجهی در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس دارد. برخی از ملاحظات غذایی عبارتند از:
- کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین.
- دوری از گوشت‌های فرآوری شده.
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه.
- آیا الکل و سیگار نقشی در توسعه سرطان پانکراس دارند؟
پژوهشگران به نتیجه قطعی در مورد رابطه بین مصرف نوشیدنی‌های الکلی و احتمال ابتلا به سرطان پانکراس نرسیده‌اند. با این حال، بر اساس مطالعات، مشخص است که سیگار کشیدن خطر سرطان پانکراس را افزایش می‌دهد.
- چه علائمی برای سرطان پانکراس وجود دارد؟
علائم سرطان پانکراس شامل موارد زیر است:
- ادرار تیره
- مدفوع چرب
- زردی پوست و سفیدی چشم‌ها
- خارش پوست
- درد شکم یا پشت
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- مدت بستری در بیمارستان پس از جراحی سرطان پانکراس چقدر است؟
مدت بستری در بیمارستان بسته به نوع جراحی و شدت بیماری از 5 روز تا 2 هفته متفاوت است. این بازه زمانی توسط جراح تعیین می‌شود.
- چه مراقبت‌های پس از عملی برای جراحی سرطان پانکراس وجود دارد؟
برخی از مراقبت‌های پس از عمل مهم برای بیمارانی که این جراحی را انجام داده‌اند عبارتند از:
- شروع درمان با داروهای هورمونی و آنزیمی، به خصوص درمان انسولین دائمی.
- پیروی از یک برنامه غذایی ویژه تحت نظر یک متخصص تغذیه.
- دوری از بلند کردن اشیاء سنگین و استراحت در خانه، که عوامل مهمی در فرآیند بهبودی بیمار پس از جراحی هستند.
